Listeriabacterie onvoldoende aangepakt binnen de voedingsindustrie

Experts op het gebied van voedselveiligheid maken zich grote zorgen over de verspreiding van de listeriabacterie. Uit gegevens van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) blijkt, dat het aantal meldingen van teruggeroepen voedingsproducten met deze bacterie sterk is toegenomen. Waar het aantal meldingen een jaar geleden nog op vier stond, is dat in de afgelopen 365 dagen naar maar liefst veertien gestegen. Een enorme groei! Voor consumenten kan de listeriabacterie vervelend zijn, omdat het ons ziek maakt. De experts op het gebied van voedselveiligheid melden dat de toename verklaard kan worden, doordat men te slordig werkt binnen de levensmiddelenindustrie. Naar eigen zeggen houdt de NVWA de situatie in de gaten.

De aandacht van de NVWA is belangrijk, doordat de listeriabacterie lastig te bestrijden is. Volgens een expert op het gebied van voedseltechnologie, kan listeria monocytogenes door blijven groeien in de koelkast. Ook meldt hij: “Bij een temperatuur van 4 tot 7 graden Celsius kan deze bacterie blijven groeien. Daar waar de groei van bijvoorbeeld schimmels veel langzamer verloopt!”

Praktijkvoorbeelden van terugroepacties
Een groot aantal teruggeroepen producten zijn diepvriesproducten, veelal afkomstig uit een Hongaarse fabriek van Greenyard. Als gevolg van de verspreiding van de listeriabacterie zijn, voor zover bekend, negen doden gevallen binnen Europa. De bacterie geeft mensen een grieperig gevoel en kan bij mensen met een zwakke weerstand voor een bloedvergiftiging en hersenvliesontsteking zorgen. Het zijn echter niet alleen deze diepvriesproducten uit Hongarije, die moeten worden teruggeroepen.

Zo zijn er in de afgelopen 365 dagen ook smoothies van Fresh Fruit Express teruggeroepen en deed Albert Heijn een oproep om haar beenham terug te brengen. Coop riep consumenten op om een gehaktschnitzel terug te brengen of weg te gooien.

Groei van het aantal terugroepacties niet onverklaarbaar
Het feit dat het aantal teruggeroepen producten toeneemt is niet onverklaarbaar volgens de voedingsexperts. Zo willen consumenten dat de houdbaarheid van hun producten steeds verder verlengd wordt. Wanneer een product besmet is met de listeriabacterie, heeft het zo alle tijd om zich verder te ontwikkelen. Immers, in de koelkast groeit de bacterie relatief hard! Zou een product direct worden opgegeten, dan zijn de gevolgen van de listeriabacterie in veel gevallen minder ernstig.

Toch ligt de schuld van de toename in het aantal terugroepacties van supermarkten niet bij de consument. De enige manier waarop de voedingsproducten besmet kunnen raken, is namelijk bij de producent van de voedingsmiddelen. Hierbij waarschuwen experts niet alleen voor de problemen bij buitenlandse producenten. Ook in Nederland moet kritisch gekeken worden naar de staat van productiefabrieken en de manier waarop de voedingsmiddelen zelf ontwikkeld worden.

Zo raden de experts aan om met verschillende zones te werken. In de schone zone kunnen de ontwikkelde voedingsmiddelen worden opgeslagen, om een besmetting hiervan te voorkomen. Hierbij is het belangrijk dat mensen niet van de vuile naar de schone zone kunnen bewegen, om een besmetting tegen te gaan. Die strikte hygiëneregels binnen fabrieken worden nu nog vaak niet nageleefd, met alle gevolgen van dien.

Listeriabacterie eenvoudig te weren voor producenten
Experts vinden het opvallend dat Greenyard zoveel besmette producten aan Nederlandse supermarkten heeft afgeleverd. Normaliter worden de producten eerste geblancheerd en vervolgens op een zeer lage temperatuur ingevroren. Wanneer de listeriabacterie twee minuten aan een temperatuur van 70 graden Celsius wordt blootgesteld, zal deze bacterie sterven. Het blancheren draagt hieraan bij! Door het product daarna in te vriezen wordt een nieuwe besmetting na het blancheren voorkomen.

Ook andere producenten nemen hun maatregelen om een besmetting met de listeriabacterie tegen te gaan. Johma is hier een goed voorbeeld van, die volgens voedingsexperts, extra azijn toevoegt aan haar producten. Door de pH-waarde onder een grens van 4,3 te houden, zijn de producten zuur genoeg om een besmetting met de listeriabacterie tegen te gaan. Consumenten vinden zure producten echter niet prettig, waardoor producenten zichzelf al snel genoodzaakt zien om suikers aan hun producten toe te voegen. Dit leidt tot een verhoging van de pH-waarde.

Paniek onder consumenten is niet nodig
Als consument hoef je volgens de experts geen producten uit Hongaarse fabrieken te mijden, om een ernstige ziekte te voorkomen. De listeriabacterie is in principe alleen gevaarlijk voor mensen die zwanger of ouder dan 65 jaar zijn. Bij een zwangere vrouw kan een besmetting met de listeriabacterie voor een miskraam zorgen. Daarbij is het belangrijk om bijvoorbeeld vlees en vis op een hoge temperatuur te bakken. Zoals eerder in dit artikel werd aangehaald, worden de bacteriën op een temperatuur van 70 graden Celsius binnen twee minuten gedood.

Mocht de bacterie toch in je lichaam komen, dan zal het maagzuur de bacterie doden. Houd er echter rekening mee, dat de filter in ons lichaam minder goed werkt als je veel alcohol gedronken hebt. Zeker bij een barbecue, waarbij halfgaar vlees gecombineerd wordt met alcoholische dranken, is de kans op een besmetting relatief groot. Ook het gebruik van maagzuurremmers kan de werking van het maagzuur bij het doden van bacteriën verminderen.