Gezondheidsrisico's door 'openbaar' water

Speelt jouw kind wel eens in water op straat of bedriegertjes? Houd er dan rekening mee dat de kwaliteit van dit water niet dezelfde is als van zwemwater. Daarom is het mogelijk dat kinderen ziek worden als zij in dit water spelen. Er zijn slechts eenvoudige maatregelen nodig om dit te voorkomen, zo blijkt uit een onderzoek dat uitgevoerd werd aan de Universiteit van Utrecht.

Steeds vaker integreert men water in openbare ruimtes.  Ook worden onder andere gedempte havens en grachten opnieuw geopend. In nieuwe woonwijken kiest men ervoor om (speel)vijvers aan te leggen. De omwonenden kunnen zich er ontspannen, verkoelen en vermaken. Ook andere vormen van water in het openbaar duiken steeds meer op. Denk hierbij aan fonteinen die water vernevelen of bedriegertjes waar kinderen in kunnen spelen. Omdat extreme neerslag door klimaatveranderingen ook toeneemt, creëren we in openbare ruimtes naast bestaande ook nieuwe mogelijkheden om regenwater te bergen. Een waterplein, of wadi, is hiervan een voorbeeld.

Uiteraard zorgen deze veranderingen ervoor dat mensen, en dan in het bijzonder kinderen, steeds meer in contact komen met water. Wanneer er gespeeld wordt in en met water, bestaat de kans dat ze dit – al dan niet onbewust – binnenkrijgen. Als volwassenen met hun kinderen spelen of wanneer ze langs fonteinen lopen, komen ook zij met dit water in aanraking.

Waterkwaliteit is erg slecht
Hoewel je er mogelijk niet bij stilstaat, is water in fonteinen en bedriegertjes niet van eenzelfde kwaliteit als zwemwater. Water kan ziekteverwekkers bevatten, zoals virussen, parasieten en bacteriën. Deze ziekteverwekkende micro-organismen komen vooral uit honden- en vogelpoep. In een enkel geval komen de micro-organismen uit menselijke ontlasting. Deze kan via overstorten vanuit de riolering of lozingen vanuit afvalwaterzuiveringen daar terechtkomen. Daarnaast zijn er ook ziekteverwekkers die gewoon in het milieu, en dus ook ons water, voorkomen. Degene uit ontlasting kunnen een tijd overleven in water, waarna ze langzaam afsterven. Groeien kunnen ze niet in water. Andere ziekteverwekkers, zoals bijvoorbeeld Legionella, kunnen bij hogere temperaturen wel vermeerderen in water. In sommige gevallen kunnen er zo hoge concentraties ontstaan.

Het onderzoek liet zien dat:

• 3 van de 7 bedriegertjes die werden onderzocht beschikken over een slechte waterkwaliteit;
• 26 van de 88 fonteinen beschikken over een slechte waterkwaliteit;
• al het water op straat en in wadi’s slecht is van kwaliteit.

Wat zij de gezondheidsrisico’s?
Wanneer er zich ziekteverwekkers in het water bevinden, kan dit voor infecties zorgen. Meestal zijn deze gelukkig redelijk onschuldig. Het meest kunnen we spreken over:

• maag- en darmklachten, waaronder overgeven en diarree;
• klachten van de luchtwegen, bijvoorbeeld verkoudheid, kortademigheid en keelpijn;
• andere klachten, bijvoorbeeld jeuk, eczeem en andere huidklachten, oor- en oogontsteking.

Toch kunnen er eveneens veel ernstigere klachten ontstaan. Denk hierbij aan een zware longontsteking (vanwege een legionella-infectie), ernstig falen van lever en/of nieren (vanwege een leptospirose of E. coli infectie) en verlammingsverschijnselen of diabetes type 1 (vanwege een enterovirusinfectie). In bepaalde gevallen is er sprake van blijvende gezondheidsschade, zoals bij diabetes en nierfalen. 

Het onderzoek bracht ook aan het licht dat de kans om een infectie op te lopen na eenmalig contact met water van wadi’s, bedriegertjes of water op straat 10 tot 100 keer groter is dan het risico bij eenmalig zwemmen in zwemwater dat de stempel ‘nog net’ goedgekeurd kreeg.

• Voor kinderen geldt dat de gezondheidsrisico’s bij het in contact komen met water op straat vanuit gemengde of gescheiden rioleringen ongeveer even groot zijn, als bij het zwemmen in ‘nog net’ goedgekeurd water. Dit is wel mits ze niet vaker dan 5 keer per jaar contact hebben met het water op straat.
• Voor kinderen die spelen in een wadi gevuld met afstromend regenwater, zijn de risico’s ongeveer even groot als bij zwemmen in ‘nog net’ goedgekeurd water. Dit is mits de kinderen gemiddeld maximaal 2 keer per jaar in zo’n wadi spelen. Ook is het een voorwaarde dat de wadi fatsoenlijk functioneert, zodat het water snel in de bodem infiltreert.
• Voor kinderen die spelen in een wadi gevuld met water vanuit een gescheiden rioolsysteem, zijn de gezondheidsrisico’s groter dan bij het zwemmen in ‘nog net’ goedgekeurd water. De aanname van foutieve aansluitingen is hiervoor verantwoordelijk. Dit zorg ervoor dat het water verontreinigd wordt.
• Voor kinderen die spelen met water in bedriegertjes die gevuld zijn met regenwater, zijn de gezondheidsrisico’s even groot tot groter dan bij het zwemmen in ‘nog net’ goedgekeurd water. Het grootste risico ontstaat op het moment dat het tropisch warm is en kinderen van het water uit de bedriegertjes drinken.

Het onderzoek liet eveneens zien dat:

• 4% van de kinderen die spelen met het water van bedriegertjes ziek wordt;
• 20 tot 30% van de kinderen die op straat in het regenwater spelen ziek wordt;
• 10% van de kinderen die in wadi’s met water spelen ziek wordt.

Hoe gezondheidsrisico’s beperken?
Zorgen voor een goede waterkwaliteit op plaatsen waar mensen in contact komen met water van bedriegertjes of fonteinen, helpt de gezondheidsrisico’s te beperken.

• Reservoirs van fonteinen en bedriegertjes vullen met drinkwater.
• Regelmatig desinfecteren.
• Op plaatsen waar fonteinen in oppervlaktewater staan, moet verontreiniging door riool overstorten voorkomen worden.

We leren uit deze resultaten dat er meer bewustwording moet komen rond de gezondheidsrisico’s van contact met water in wadi’s en op straat. Zorg ervoor dat mensen geïnformeerd zijn over de mogelijke risico’s van water dat een tijd stilstaat na hevige regens, zoals in wadi’s en op straat. Vermeld dat dit water mogelijk verontreinigd is.

Ook is het belangrijk om bewustwording te creëren rondom afstromend regenwater: dit is geen speelwater, maar afvalwater. De kwaliteit van afstromend regenwater is vergelijkbaar met die van verdund rioolwater. Het is dan ook verstandig om contact hiermee zo veel mogelijk te voorkomen. Bovendien kan men door middel van inrichtingsmaatregelen zorgen dat dit water minimaal verontreinigd is. Een mogelijkheid is om regenwater en afvalwater gescheiden te houden. Dit kan door het bovengronds afvoeren van regenwater naar infiltratievoorzieningen of oppervlaktewater. Niet alleen zorgt dit voor minder belasting van de riolering, het zorgt er eveneens voor dat het verdunde rioolwater niet op straat kan stromen.

Waterkwaliteit waarborgen
BioLab research & solutions houdt zich continu bezig met waterkwaliteit. Beheert u een openbare ruimte waar water van toepassing is? Neem contact op met onze specialisten om te bespreken hoe problemen kunnen worden voorkomen.